We noemen het Chinees eten, de gerechten waar we hier in Nederland mee opgegroeid zijn, maar eigenlijk hebben we hier een keuken die redelijk uniek is. Het aloude Chinees-Indisch Specialiteiten Restaurant serveert namelijk hoofdzakelijk gestandaardiseerde fantasiegerechten. Of je er nu om komt in Friesland of in Limburg, binnen ons land is de standaard selectie eigenlijk in ieder dorp te krijgen. Maar piep je net over de grens, dan kijken ze je aan of ze water zien branden.
Maar wat is het dan wel, ons Chinees eten? Zoals de voluit geschreven naam Chinees-Indisch Specialiteiten Restaurant, doorgaans afgekort tot Chin.-Ind.Spec.Restaurant al doet vermoeden, zijn er Chinese invloeden. Ook worden de restaurants meestal gerund door Chinese families, veelal Kantonees overigens, die al sinds meerdere generaties in ons land aanwezig zijn en de zaken binnen de familie overgenomen hebben. Het Indisch slaat in dit geval niet op India, maar op Indonesië. U weet wel, wat we in koloniale tijden Nederlands-Indië noemden. Ook die invloeden zitten verwerkt in de gerechtjes. Voor de rest? Een hele kwak customizing om de gerechten aan te laten sluiten op de Nederlandse smaakpapillen van voor tot nét na de oorlog (WWII) en dat resulteert dan in een unieke keuken, die je typerend ‘Afhaalchinees’ kunt noemen.
De gouden tijden beleefden de Chin.-Ind.Spec.Restaurants in de jaren ‘60-‘80 van de vorige eeuw, toen buitenlands eten (afgezien van pizza en de snackbar) nog vrij exclusief was. Afhaalchinees? Dat deed toen iedereen. Wie kent ze niet, gerechten als Babi Pangang, Foe Yong Hai, Bami of Nasi Speciaal (met een plakje ham en een één-ei-uitsmijtertje bovenop) en een stokje saté.. Chinese tomatensoep die hoofdzakelijk met appelmoes wordt gemaakt is ook een goed voorbeeld. Natuurlijk is ook aan de kinderen gedacht, zij kunnen gewoon (meestal slappe) patatjes met een frikandelletje, kroketje of een paar kipnuggets krijgen, en voor de meest avontuurlijke kids is zelfs een stokje saté mogelijk!
Maar het Chinees-Indisch Specialiteiten Restaurant is in gevaar. Steeds meer restaurants gaan over op traditionele Kantonese of Mandarijnse keukens, schakelen om naar all-you-can-eat wokformules of gaan hipsteren met Asian Fusion, door fantasiegerechtjes uit de Japanse en Koreaanse keuken te gaan serveren aangevuld met sushi (altijd weer die sushi, yuk!) en de oubollige inrichting te vermaken tot iets strak en moderns. Weg aquarium, kitscherige ornamenten, beeldjes, schilderijen van tempeldames, berglandschappen, draken en Chinese krijgsheren, hallo Buddha en alles zen inrichting. Persoonlijk vind ik dit vreselijk jammer!
Alweer een aantal jaren geleden is er een boek uitgebracht, simpelweg getiteld Chin.-Ind.Spec.Rest. waarin foto’s staan van letterlijk alle op dat moment nog in ons land aanwezige Chinees-Indisch Specialiteiten Restaurants. Helaas zijn er sindsdien alweer zo veel verdwenen. Een ode aan de gouden jaren zou je het kunnen noemen.
Ik ben van mening dat het Chinees-Indisch Specialiteiten Restaurant en de bijbehorende Afhaalchinees keuken bij het Nederlands erfgoed hoort en roep jullie hierbij op om van tijd tot tijd gewoon eens even langs te gaan bij het zaakje in je eigen dorp of stad! Lekker even blijven eten of neem een maaltijdje mee. Blijf deze restaurants ondersteunen door je klandizie. Zo kunnen ook de generaties na ons nog opgroeien met dit byzondere eten. Dat dus.
